Anadolu’nun Yoğurulması – Dağ Sıraları
–
Anadolu pek çok yerden baskı sonucu yükselmeye başladı. Bu yükselme sırasında gelen etkilerle Anadolu’nun yeryüzü şekilleri oluşmaya başladı. Bu yoğurulma dediğim durum sonrasında gelen her etki onun farklı noktalarda büyümeler gerçekleştirdi.
–
GPS hareketleri Levhanın nereye doğru kaydığını gösterdiği halde Anadolu’nun hangi taraflara doğru alt baskıları yediğinden bahsetmez. Sonuçlarındaki bileşik kümeyi ortaya çıkarır. Bu Anadolu levhasının dağ sıraları ise şu anda olan baskıyı söylemez sadece genel hatlarıyla yoğurulmanın tüm sonucunu ortaya çıkarır ve gerginlik noktalarının nereler olabileceğini gösterir.
–
Dağ sıralarının paralelliklerini çizerken photoshop’ta gri üzerinden renk katmanları yapmak daha çok renk çeşidi koyabileceğinden daha çok detaylı şekilde gösterebilirdim ancak burada belirgin olması için kalın ve 5 renk üzerinden çizim yaptım.
–
Bu haritada gözüken şey aslında potansiyel gerilim ve sürtünme noktalarının çizimi ve baskıların üzerinden hangi fay hattının nereden gelen baskı ile hareket ettiği ve nereyi etkileyebileceği üzerinden detayları göstermek için yapılmış bir çalışma.
–
Dağ paralel çizgilerinin bükümleri ne tarafa doğru ilerlediğini gösteriyor. Burulma hareketleri bazı yerlerde iki güçlü yerin arasında olan daha sıkışık ikincil etmenlerin sıkışımını göstermektedir. Bu arada bazı çizgiler dağ paralellikleri yerine izometrik sınırları göstermektedir.
–
Doğu Anadolu Bölgesi:
–
Bu haritada Doğu Anadolu Bölgesi Asya tarafından gelen üç baskı ve Karadeniz tarafından gelen iki baskı ile beş etki altında altında kaldığı gözükmektedir. Iğdır Tunceli arasında olan bölge sınır olarak gözükmüş. Volkanlar ise Karadeniz baskısı ile Asya bölgesinin Tetis denizi bölgesinde bulunan yerde yükselen denizin altına giren karadeniz bölgesinin artıklarından oluşmuş gibi gözüküyor.
–
Asya Karadenize doğru yol almış burada. 6 ile işaretlediğim Muş – Eleşkirt ovası da Van gölü de o kütlenin diğer yerlere burulmadan direkt deniz tabanının yükselmesi ile oluşmuş ovalardır. Bingöl tarafındaki dağlar bile kısmen Güneybatıdan gelen iki levha arası sıkışma hareketinden oluştuğu görülmektedir. Afrika bölgesinin baskısı Tunceli bölgesine kadar Bayburta kadar sıkıştırma yaptığı gözükmektedir.
–
Doğu Karadeniz:
–
Doğu Karadeniz ise Deniz dalgalarının kıyıya vurması gibi kum tepelerinin rüzgarda savrulması gibi bir hareket yapmış gözükmektedir. Ardahan’a kadar giden bir Asya’ya atılım noktası da mevcuttur. Bir de Orta Karadeniz’e de Ordu civarında bir baskı oluşturduğu görülmektedir. Büyük toprak baskısı mavi renkli üstte yüzeysel batıya doğru sürünceme baskısı yani kum tepeleri dediğim kısım ise kırmızı renkle işaretli yerlerdir.
–
Mavi renkli alan diğer yerlerin bükülmesine karşı direnç noktası iken kırmızı nokta ise Irak’ta olduğu gibi yükselen toprak parçalarının oluşturduğu noktaları göstermektedir.
–
Deniz artığı göllerden kum dolu çöllere dönüşen arazideki alanın yükselti eğrisi ve bu kum tepelerinin eğimleri de aynı şekilde rüzgarın savurmasına en net örnektir.
–
Güneydoğu Anadolu Bölgesi:
–
Güneydoğu Anadolu ve Irak bölgesinde ise Arabistan ve Asya Levhasının baskısı net şekilde gözüküyor. Ayrıca garip şekilde Akdeniz bölgesinden gelen bir Afrika akını da gelmekte gözüküyor. Asya bölgesinin baskısı ilk başta bu batıya kayma hareketini sağladığı için Kırmızı işaretlerle bu saldırıyı oluşturduğu gözükmektedir.
–
Maraş depremi de bunun etkisiyle oldu. Ayrıca Ardından da Filipinler ve Japonya, Gansu ve Doğu türkistan / Kırgızistan gibi depremlerin de Asya bölgesinin garip şekilde diğer bölgelere baskısının çok arttığını göstermektedir.
–
Irakta Asya levhasına baskısından oluşmuş dalga formunda sık dağcıklar ise bu ikisinin arasının ne kadar katı ve güçlü bir baskı ile burulduğunu gösteriyor. Ayrıca Arap levhasının Asya Levhasından aldığı baskı ile Suriye’de lazkiye tepelerini oluşturduğu gözükmektedir.
–
Kıbrıs:
–
Güneye doğru bükülme olduğu gözükmektedir. Yani Anadolu Levhasının bir uzantısı olarak Arabistan ve Ege baskısından gelen toprakların güneye kaymasına sebep olduğu gözüküyor.
–
Doğu Akdeniz Bölgesi:
–
Burada pek çok baskı neticesinde çok fazla hareket olduğu gözüküyor. Bunlardan ilki Hatay’ın doğusunda ters baskı ile batıya kayma gözükmektedir. Aynı şekilde Adana Yüksek ova bölgesinde de Pozantı tarafından batıya doğru baskı gözükmektedir. Ayrıca Mersin tarafı Arap levhasının kuzeybatı baskısı ile asya baskının karmasından oluşmuş farklı bir rotada ekstra ivme oluşturmuş gözükmektedir.
–
Akdeniz üzerinden Afrika etkileri Çukurovanın yükselmesi olayını gerçekleştirmekte gibi duruyor. Bir de Torosun genelinin olduğu bölge ise asıl plaka hareketinin baskısı hareket yapmaktadır.
–
Batı Akdeniz:
–
Burada Ege’den gelen Rodos baskısı ile oluşan şekiller ve Afrika’dan gelen daha geniş bir rotada yükselmeler dikkat çekiyor. Ayrıca Batıdan gelen bir başka İzmir’den gelen baskı Antalya ve Alanya civarını Rodos baskısıyla ortak ivmeleyip doğuya doğru kaydırdığı görülmektedir. Bu baskı da Beyşehir ve Konya arasındaki bölgede durulduğu görülmektedir. Ayrıca Elmalı – Finike arasında ara bir burulma ise dikkati çekmektedir. Yani yoğun baskıdan değişik başka özel ivmelenme gözükmektedir.
–
Orta Karadeniz:
–
Burası genelde Kuzeye baskıların etkileri gözükmektedir. Küre dağları arada Karadenizin güneye bazen de Anadolu’nun kuzeye baskı yaptığını gösteren ikili baskı bükülümleri gözüküyor. Çankırı bölgesinden gelen baskı kuzeydoğu ve kuzeybatı olarak dağılıyor.
–
Ayrıca Yeşillerle işaretli bölge hafif güneye baskıyı ve Mor renk ise Asya levhasının da bu bölgede Kastamonu Ankara yönünü yükselttiği gözükmektedir. Ayrıca Bafra ovası ile ilgili durumu İç Anadolu bölgesinde olan durumlarda anlatacağım bir yarık mevcut.
–
Batı Karadeniz ve Marmara Bölgesi:
–
Batı Karadeniz bölgesinde Zonguldan ve Samandıra arasında bir bölge Güneye çok yoğun bir baskı yaptığı görülüyor. Bu baskı iznik gölü, Bolu ve Karabük arasında ilerliyor gibi gözüküyor.
–
Düzce bölgesinde ayrıca çok yoğun başka ayrı bir baskı gözükmekte: Çok yoğun bir şekilde direnç noktası mevcut. Köroğlu dağları ise Karadenizin direnmesi sırasında oluşmuş dağlar olarak gözüküyor.
–
Batı Marmara bölgesinde ise Çan ile tekirdağ arasında bölge hem Avrupa gem Asya’dan gelen baskının karşılıklı büküm yaptığı nokta gözükmektedir. O bükümün sağında kalan kesim ise güneybatıya doğru paralel çizgilerle dağlar oluşturuyor. Bükümün üst taraında kalan kısım ise Bulgaristan yönünden gelen baskı ile Gelibolu tarafına doğru bir direnç gösteriyor. Ayrıca Afrika’dan gelen baskı Yunan ve Bulgar bölgesini yavaş yavaş paralel çizgilerle yukarı çıkarttığını ve Yıldız dağlarının da Rodop dağlarının da bu baskılarla oluştuğu görülüyor.
–
Güney Batı Marmara’da ise değişik şekilde Kazdağları ve Gönen arasındaki yerden güneye baktığımızda tersine bir hareket başlangıcı dikkat çekiyor. Bu hareket duvara çarpıp geri dönen bir su gibi gözüküyor daha çok.
–
Ege Bölgesi:
–
Pek çok bölgeden gelen toprağın birikme noktası olduğu gözüküyor. Çok fazla dalga hareketi mevcut. Dağlar kıyıya dik diye söylense de Muğla ve Kütahya bölgesindeki dağ sıraları ve tepe noktalarının paralellikleri esas hikayenin farklı olduğunu söylüyor.
–
Burada dikkat çeken en önemli baskının Rodos bölgesinde olan toprağın sert direnişi. O kadar güçlü bir direniş mevcut ki Irak tarafı gibi çok sık ve paralel çiziler oluşturmuş gibi gözüküyor. İki tarafta birbirinin benzeri bir dinamikle oluşmuş gibi gözüküyor.
–
Çanakkale’den Afyonkarahisar’a kadar olan bir bölgede ise Batıya sürüklenen levhanın geri yansıması olarak bir alanın ortaya çıktığı görülüyor. Ayrıca Afrika levhasnın Kuzey baskısı ise Akhisar ile Afyonkarahisar arasında bölgeye kadar etkilediği oradan kuzeyi Kütahya gibi bölgeleri ise Karadeniz Levhasının etkilediğini göstermektedir. Bir de Ege tarafından bir başka baskının da Ege Bölgesinin güney tarafında da güneydoğuya doğru kaydırdığı görülmektedir.
–
Akdeniz bölgesinde Elmalı – finike arasındaki bükümün benzeri de Denizli Muğla arasında burada da gözükmektedir. Bu da burada yoğun baskının farklı bir şekilde ekstra bükümlenmeyi açıklamaktadır.
–
Ege Denizi:
–
Egenin batı alanında ise Gökçeada ve Sakız adası arasında olan çukuru da dahil ederek bir çizgi paralellikleri yaptım. Burada ortaya çıkan ise Ege tarafındaki Denizi levhasal baskının Midilli tepelerinden Çeşmeye oradan batı Sisam’a gittiği görülüyor.
–
Anadolu plaka baskısı ise Ayvalıktan Bornova’ya oradan da Söke ve Selçuk arasında gittiğini gösteriyor. Kısacası orada iki levhanın ayrımı gibi bir baskının olduğu ve adalarda da buralardaki tepe yükselmelerinin de sebebini açıklıyor. Ayrıca Rodos ve Girit kısmı ise Kuzeyden gelen baskı ile güneye göç ettiği gözükmektedir. Avrupa Levhasının burada daha baskın olduğu gözükmektedir.
–
Ege denizindeki 1 numaralı Çukurun da sebebinin İç Anadolu levhasının yükselmesi sırasında olan ortadaki vadinin bir benzerinin orada oluşup çökelme hareketi oluşturacağını göstermektedir. Bu da Asya ve Avrupa baskılarının Anadolu levhasındaki baskıları sonucu ortaya çıktığı gözükmektedir. Yani Midilli Sisam arası düz hatta Asya tarafından itilme sonucu ortaya çıktığı gözüküyor.
–
Son 5.1 Kuşadası depreminin ve artçılarının olduğu bölgenin Ege levhası tarafından batıya doğru ittirildiği bölgede yer aldığı ve Anadolu levhasının batıya kaymasından gelen toprakların aşağıda tekrar ona karşı kullanılmasının bölgesi olarak ele alabiliriz. Yani kuşadası depremi Asya levhası tarafından yani doğudan gelen baskıda böyle hareket ederek direnmesi en doğal durumdur.
–
İç Anadolu bölgesi:
–
Burada diğer yerlere göre daha çeşitli baskıların gözüktüğünü söyleyebilirim. Afrika ve Arap levhasının baskısı burayı çok şekillendirdiğini söyleyebilirim. Özellikle Asya bölgesinden Kuzeybatıdan ve Güney batıdan gelen iki baskı mevcut Arap Levhası baskısı dışında. Bu da baskıların çeşidini arttırmaktadır.
–
Rodos Baskısı burada Kırşehir ve Nevşehir’e kadar olan alanı etkilediği gözüküyor. Ayrıca Afrika levhasının ise Bilecik, Ankara ve Bozok platosu üzerinde etkileri olduğu gözüküyor. Ancak Karadenizin Kayseri ve Kırşehir arasında güneye doğru ittirmesi de dikkati çekmektedir.
–
Arap levhasının baskısı dışında Adana yöresinin de bir baskısı karşımıza çıkmaktadır. Adana’dan Nevşehire Arap Levhasından ayrı bir baskı gözükmektedir. Arap Levhası ise Çorumdan Haymana platosunun Cihanbeyli platosuna kadar olan bölgesine kadar batıya baskı yaptığı ondan ileri ise Karadeniz Levhasının baskının olduğu ve o bölgede nötrlediği gözüküyor.
–
Karadeniz Levhasının nötrlemesi ayrıca Çankırı üzerinden Küre dağlarına doğru yukarı yönlü kaydırma sağlamaktadır Afrika ve Arap Levhasının topraklarının bütünlüğünün.
–
Kuzeybatıdan gelen Asya levhası etkilerine bakarsak burada Niğde ile Ankara arasında bir hattı güneye ittirmeye çalıştığı gözüküyor. O da Karadeniz etkili olan bölgenin de etkisini gösteriyor.
–
Ayrıca Kuzeybatıya giden asya kileri dediğim de anadolu levhasının kendi öz baskısı olan ekstra bir durumu gösteriyor olabilir. Küre Dağları – Kastamonu arasından Ankara’ya kadar batı yönlü paralel çizgiler gözükmektedir. Bu çizgilerin yanında ise 2 Numaralı Samsun Bafra Ovası ile Konya arasında bir vadi hattı gözükmektedir. Bu da Anadolu levhasının öz hareketinin başka göstergesidir.
–
Konya merkezi, Konya kulu ve Ankara Elmadağ depremlerinin bir ay içerisinde gerçekleşmesi de bu Bafra ile Konya arasındaki hatta meydana gelmiştir. Burada Güneyden gelen baskılara karşı böyle dik açıda tepki verdiği görülmektedir. ege denizinde de aynı mevzu olduğu da gözükmektedir.
–
Konya ovasının olduğu 4 numaralı bölge ise Denizin sert tabakasının aynen yükselmesiyle oluşmuş bölgedir. Onun içerisindeki yükselme sırasında alt tabakasında birikenleri de o bölgede lav akışı olarak attığı gözükmektedir.
–
7 Numaralı bölge ise Akdeniz Bölgesinden gelen baskı ile oluşan dağlardan arta kalan ovanın yüzeysel sert kütlesi gözükmektedir. 7,2,4 numaralı bölgeler Karadeniz levhası dediğim yer gibi çok sert yapıtaşlardan olduğu için fazla bükümlenmediği de anlaşılmaktadır.
–
Beyşehir tarafına doğru da batı baskısı yapacak kadar da küçük bir alanda ters tepki verdiği ve Orta Toroslarda ise güneydoğuya doğru bükümlenme yaptığı gözükmektedir. Sivasın kuzeyinde Tokat Erzincan arasında ise normal açıdan sapmalı bir durum mevcut. Orada vadileşme eğilimi olan bir ekstra iki karşıt durum gözükmektedir. Afrika levhasının Arap levhasını sektirdiğini düşündüğüm garip noktalardan birisidir.
–
Anadolu esasında çok fazla yoğrulmuş hamur gibi gözükmektedir. Her yerinden bir çizgi her yerinden bir hareket olmuş yaşlı insanların yüzlerindeki kırışıklıklar gibi çok yorgun ve çok şey yaşamış gözükmektedir. Diğerleri gibi düzgün ovalar olacağına her şeyin harmanlandığı yer olmasının avantajı ise 4 iklim ve endemik bitki ve hayvan çeşitleri ile onu ödüllenmektedir. Bize ise bu bereketinin karşılığında faturayı da büyük sarsıntıları da bedel olarak kesmiş gibi gözükmektedir.
–
Ancak bunlara hazırlıklı oldukça çok sıradan geçeceği de Japonya’daki binalaşmadan da anlaşılacağı üzere biz bu faturayı düşük bedellerle atlatmayı da başarabiliriz. Yeter ki hazır olalım.
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.